De initiatieftafel voor bouwplannen, hoe werkt dat eigenlijk?

Sinds enige tijd kent de gemeente Berkelland een zogenoemde ‘initiatieftafel’. Met de komst van de Omgevingswet zijn er veel dingen veranderd, ook als het gaat om het aanvragen van omgevingsvergunningen. Zo vraagt de Omgevingswet bijvoorbeeld bij plannen voor (woning)bouw een ‘ja mits-houding’, snellere procedures, meer integraliteit en informeler en vroegtijdig vooroverleg. Hoe zo’n initiatieftafel precies in zijn werk gaat vragen we aan de voorzitter binnen de gemeente Berkelland: Siebe Brockötter.

Kun je uitleggen wat de initiatieftafel doet?

Siebe: “Bij de initiatieftafel komen specialisten van de gemeente Berkelland van verschillende vakgebieden bij elkaar om samen en integraal te beoordelen of ruimtelijke initiatieven, van groot tot klein, wenselijk zijn. Dan krijg je in één keer feedback en wordt niemand van het ‘kastje naar de muur’ gestuurd. Het gaat dan vaak om de bouwplannen die niet passen in het omgevingsplan. Voorheen heette dat het bestemmingsplan.”

Welke medewerkers zitten er aan tafel?

“Er zitten verschillende interne adviseurs aan tafel, bijvoorbeeld van wonen, groen, stedenbouw, verkeer, ruimtelijke ordening en het sociaal domein. Daarnaast zijn ook een vergunningverlener en gebiedscontactpersonen aanwezig. De initiatieftafel is een intern overlegmoment, initiatiefnemers en externen zitten in dit stadium niet aan tafel. Iedere deelnemer krijgt drie kaarten: een groene (wenselijk), een rode (niet wenselijk) en een witte (valt buiten mijn vakgebied). Voorafgaand aan de bespreking van een initiatief houdt iedereen één kaart omhoog. Zo wordt in één oogopslag duidelijk hoe het plan wordt beoordeeld. Vervolgens gaan we hierover met elkaar in gesprek.”

Wanneer komt een plan op de initiatieftafel terecht?

“Stel, je hebt een plan om één of meerdere woningen te gaan bouwen. Dan dien je hiervoor een conceptverzoek in bij de gemeente, via het digitale Omgevingsloket. Vervolgens beoordeelt de gemeente eerst of het bouwplan wel of niet past binnen de regels van het omgevingsplan. Als het initiatief voldoet aan het omgevingsplan, is behandeling op de initiatieftafel niet nodig. Past het initiatief niet in het omgevingsplan? Dan krijg je van de gemeente een bericht met de keuze of je het plan voor wilt laten leggen aan de initiatieftafel.

Hoe ziet een omgevingsplan eruit en waar kan ik dat vinden?

“Het omgevingsplan is te vinden op de website van de overheid.”

Waar moet ik rekening mee houden als mijn plan naar de initiatieftafel gaat?

Siebe: “Op de initiatieftafel bespreken we of het wenselijk is om af te wijken van het omgevingsplan. Behandeling op de initiatieftafel is een voortoets, het is geen garantie dat we gaan afwijken, vaak omdat plannen ook nog niet helemaal uitgewerkt hoeven te zijn.  Deze ‘ja mits-houding’ vindt de gemeente Berkelland wel erg belangrijk. De gemeente wil graag dingen mogelijk maken voor individuen, maar tegelijkertijd moeten we ook het algemeen belang beschermen. En soms moet er nee gezegd worden om juist het algemeen belang of belangen van anderen te beschermen.”

Wat zijn de voordelen van de initiatieftafel?

Siebe: “Door in een vroeg stadium met een brede groep ambtelijke adviseurs naar een initiatief te kijken, krijgen initiatiefnemers ook vroeg in het proces meer duidelijkheid of hun initiatief kans van slagen heeft. Dit vroegtijdig vooroverleg voorkomt ook dat initiatiefnemers aan de voorkant veel kosten moeten maken.”

En dan heeft een bouwplan kans van slagen. Wat gebeurt er dan?

“Dan hoort de initiatiefnemer van de behandelend medewerker binnen de gemeente welke aspecten (zoals verkeer of stedenbouw) nog verder moeten worden uitgewerkt of onderzocht. Bij sommige plannen kan gelijk een vergunning aangevraagd worden.”

Welke conclusies trekt de initiatieftafel over ingediende bouwplannen?

“De initiatieftafel trekt ruwweg drie soorten conclusies:

• Wenselijk: In dit geval kan het initiatief, al dan niet met geringe aanpassing, verder ontwikkeld worden. Een aantal van deze initiatieven kunnen direct door naar een vergunningaanvraag.
• Wenselijk, mits/onder voorwaarden: In deze categorie zitten initiatieven die vaak wat abstracter of minder uitgewerkt zijn, waarbij de gemeente de ontwikkeling in de basis zeker ziet zitten, maar wel belangrijke voorwaarden meegeeft.
• Niet wenselijk: Dit zijn initiatieven die niet in de beleidsdoelen van de gemeente passen en waaraan de gemeente niet wil meewerken. Hierbij wordt wel zo goed mogelijk gekeken of het initiatief met bepaalde aanpassingen wel wenselijk zou kunnen zijn.”

Heb je ook cijfers van ingediende initiatieven en wat dat heeft opgeleverd?

“In het overzichtje hieronder zie je dat de gemeente de ‘ja mits-houding’ omarmt. In 2025 is tot nu toe bijna driekwart van de plannen positief beoordeeld. En het aantal ingediende initiatieven groeit nog steeds. Van 18 in 2023 tot 53 in 2025 tot nu toe. Ook bij nieuwe beleidsontwikkelingen, zoals de nieuwe regelingen voor premantelzorgwoningen en woningbouw in tuinen zijn al een mooi aantal initiatieven behandeld. Hierdoor heeft de initiatieftafel een positieve bijdrage kunnen leveren aan het verwezenlijken van de wensen van verschillende initiatiefnemers voor bouwplannen in Berkelland!”