Statushouders en inburgering
Statushouders zijn vluchtelingen die asiel hebben aangevraagd in Nederland en een verblijfsvergunning hebben gekregen. Zij moeten inburgeren. Vanaf de eerste dag maken zij deel uit van de Berkellandse samenleving.
Wij willen dat ze zich veilig, nuttig en thuis voelen. Dat zij duurzaam en economisch zelfredzaam zijn en meedoen in de maatschappij. En dat zij regie kunnen nemen over hun leven. Daarom bevorderen we hun integratie door een stabiele basis te bieden, ze de Nederlandse taal te laten leren, scholing en zorg te bieden en door maatwerk te leveren voor het vinden van betaald werk.
De Rijksoverheid bepaalt elk half jaar aan hoeveel statushouders de gemeente een passende woning en inburgering moet bieden. Dat heet een taakstelling.
Het is de verantwoordelijkheid en wettelijke plicht van de gemeente om statushouders te huisvesten. De gemeente maakt hierover afspraken met de woningcorporatie ProWonen.
Er zijn echter niet genoeg woningen. Daarom zoekt ProWonen en de gemeente voor statushouders ook extra (flex)woonruimte.
Als een statushouder zich met zijn gezin herenigt, moeten de kinderen hier naar school. Inzet is om zo snel mogelijk goed Nederlands te spreken. In Berkelland zijn scholen met zogenaamde schakelklassen voor kinderen van nieuwkomers. Voor de basisschoolleeftijd zijn dit Taalschakelklassen (TSK) in Haarlo en Neede en voor de leeftijd van het voortgezet onderwijs is dit de Internationale Schakelklassen (ISK) in Neede.
Statushouders en mensen die uit een land buiten de Europese Unie komen en voor langere tijd in Nederland wonen, moeten een inburgeringstraject doen.
Nieuwe Wet inburgering
De gemeente is verantwoordelijk voor de inburgering. Het doel van de wet is dat inburgeraars zo snel mogelijk de Nederlandse taal leren én mee kunnen doen in Nederland. Het liefst via betaald werk.
Voor wie is inburgeren verplicht?
Inburgering is verplicht voor iedereen van 18 jaar tot de AOW-leeftijd die uit een land buiten de Europese Unie komt en zich voor langere tijd in Nederland vestigt. Er wordt onderscheid gemaakt in 2 groepen. De statushouders (ook wel vergunninghouders) en de gezins- en overige migranten.
Hoe ziet een inburgeringstraject eruit?
Intake
De inburgering begint met een brede intake door de gemeente Berkelland. Dit wordt gedaan door de klantmanager van Fijnder werkleerbedrijf, die voor de gemeente Berkelland werkt. Tijdens de intake brengt de klantmanager de persoonlijke situatie van de nieuwkomer in beeld. Ook wordt er gekeken naar de leerbaarheid: het niveau dat haalbaar is voor de nieuwkomer, bijvoorbeeld in het leren van de Nederlandse taal.
Persoonlijk plan Inburgering en Participatie (PIP)
Op basis van de brede intake wordt in overleg met de nieuwkomer een persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP) opgesteld. Het opstellen van dit plan is maatwerk en is een vertaling van de uitkomsten van de brede intake naar persoonlijke doelen van de nieuwkomer.
Het PIP is een verplicht onderdeel van het inburgeringstraject voor statushouders, gezinsmigranten en overige migranten. Het PIP is een officieel besluit van de gemeente.
Inburgeringsaanbod / inburgeringsplicht
Vervolgens gaat de nieuwkomer aan de slag met zijn persoonlijk plan. Vaste onderdelen zijn: de leerroute, het Participatieverklaringstraject en de Module Arbeidsmarkt en Participatie.
Soms komt uit de brede intake naar voren komt dat de nieuwkomer analfabeet is in de moedertaal of anders gealfabetiseerd is (niet in het Latijnse schrift). Dan is ook een alfabetiseringstraject een onderdeel van de leerroute die gevolgd gaat worden.
B1-leerroute
De B1-route is gericht op het beheersen van de Nederlandse taal op B1 niveau. Taalniveau B1 staat voor eenvoudig Nederlands. Om te slagen voor de B1-route moet de nieuwkomer slagen voor het centrale inburgeringsexamen op de onderdelen lezen, luisteren, schrijven en spreken op niveau B1 en Kennis van de Nederlandse Maatschappij.
Onderwijsroute
De onderwijsroute bestaat uit een taalschakeltraject. Dit is gericht op het beheersen van de Nederlandse taal op minimaal B1 niveau en de instroom in het regulier onderwijs (MBO, HBO of WO). Na het succesvol afronden van deze route beschikt de nieuwkomer over voldoende kennis van de Nederlandse taal, samenleving en arbeidsmarkt en (studie)vaardigheden om met succes een Nederlandse opleiding te (kunnen) volgen.
Z-Route
De Zelfredzaamheidsroute (Z-route) is gericht op het beheersen van de Nederlandse taal op minimaal niveau A1 en op het zelfstandig kunnen meedoen aan de Nederlandse samenleving. Bij taalniveau A1 bezit je de basiskennis van de taal. Deze route is bedoeld voor nieuwkomers voor wie de B1-route en onderwijsroute niet haalbaar zijn. Bijvoorbeeld omdat zij veel moeite zullen hebben met het leren van de Nederlandse taal en niveau B1 of A2 niet zullen halen binnen de inburgeringstermijn.
De B1-route en de Z-route worden uitgevoerd door Interbeek Support op de locatie De Huve in Eibergen of in sommige gevallen door Toptaal.
De onderwijsroute wordt uitgevoerd door het Graafschap College (MBO), Hogeschool Arnhem-Nijmegen HAN (HBO) of de Radboud Universiteit (WO)
Gezins- en overige migranten blijven hier in de nieuwe wet zelf verantwoordelijk voor en kunnen hiervoor een lening aanvragen bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs).
Participatieverklaringstraject
Van nieuwkomers wordt verwacht dat zij deelnemen aan het Participatieverklaringstraject (PVT). Dit traject bestaat uit verschillende onderdelen: workshops over de kernwaarden van de Nederlandse samenleving (vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie), een excursie en de ondertekening van de participatieverklaring. Met de ondertekening verklaart de inburgeraar dat hij of zij kennis heeft genomen van de waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving, dat hij of zij deze respecteert en dat hij of zij actief een bijdrage wil leveren aan de samenleving.
De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van het participatieverklaringstraject.
Module Arbeidsmarkt en Participatie
Vaak bestaan er grote verschillen tussen de arbeidsmarkt in Nederland en de arbeidsmarkt in het land van herkomst van de nieuwkomers. Dit bemoeilijkt hun kansen op de arbeidsmarkt. Om die reden is het belangrijk dat zij bekend raken met de Nederlandse arbeidsmarkt en dat zij zich de vaardigheden en capaciteiten eigen maken die nodig zijn om te kunnen participeren. Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid om inburgeraars hierin te scholen en ze te leiden naar (vrijwilligers)werk. Dit gebeurt door de module Arbeidsmarkt & Participatie (MAP).
De MAP wordt uitgevoerd door Fijnder Werkleerbedrijf (de intergemeentelijke sociale dienst)
Voor statushouders
Naast de verplichte inburgeringsonderdelen (leerroute, PVT en de MAP) biedt de gemeente maatschappelijke begeleiding, financiële ontzorging, begeleiding bij inburgering en bemiddeling naar werk aan. Ook kan de gemeente een maatje koppelen aan de statushouder.
Maatschappelijke begeleiding
De maatschappelijke begeleiding van de statushouders is gericht op het regelen van praktische zaken en het vergroten van de kennis van de Nederlandse samenleving. Het doel is het versterken van de zelfredzaamheid en de participatie. Deze taak wordt uitgevoerd door Interbeek Support.
Ontzorgen van statushouders
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de financiële ontzorging van bijstandsgerechtigde statushouders tijdens de eerste 6 maanden van hun verblijf in de gemeente. Het doel van deze vorm van financiële ondersteuning is het voorkomen van financiële problemen en het creëren van financiële rust en zelfredzaamheid. De financiële ondersteuning begint op de dag dat het recht op bijstand ontstaat. Deze taak wordt uitgevoerd door Fijnder Werkleerbedrijf (de intergemeentelijke sociale dienst).
Voor alle inburgeraars
De begeleiding bij inburgering bestaat uit de brede intake, Plan Inburgering en Participatie (PIP), advies en voortgangsgesprekken door klantmanagers van Fijnder Werkleerbedrijf (de intergemeentelijke sociale dienst).
Inburgeringstermijn
Nieuwkomers moeten binnen 3 jaar hun leerroute succesvol afronden. Ook het participatieverklaringstraject en de module Arbeidsmarkt & Participatie moet zijn afgerond in 3 jaar. DUO stelt vast wanneer de inburgeringstermijn start en behandelt aanvragen voor verlenging van de inburgeringstermijn.
Informele begeleiding en vrijwilligers
Er is in Berkelland ook een uitgebreid netwerk van informele ondersteuners van nieuwkomers. Maatjes van de statushouders in Neede hebben zich verenigd in de Werkgroep Integratie Neede (WIN). In Eibergen heeft de maatjesgroep de Weggeefwinkel opgezet met ruimte voor scholing en ontmoeting voor heel Berkelland. Taalmaatjes zijn te vinden in de bibliotheek bij Taalcontact Borculo en Taalcafé Ruurlo. Rondom het festival Reurpop in Ruurlo zijn statushouders actief als ‘Freewilligers’.
Cultuurverbinders en sleutelpersonen
Nieuwkomers en organisaties in Berkelland kunnen cultuurverbinders en sleutelpersonen inzetten. Sleutelpersonen en cultuurverbinders zijn met beide landen/culturen vertrouwd en kunnen een brug slaan tussen beide partijen. Sleutelpersonen en cultuurverbinders geven voorlichting aan statushouders en aan Berkellandse organisaties.
Berkelland Friends Festival
Een keer per jaar (meestal in oktober) is er een klein multicultureel festival waarop Berkellanders van alle culturele achtergronden elkaar ontmoeten. Er is dans en muziek, creatieve, educatieve en sportieve activiteiten, eten en drinken voor jong en oud.
Talent in actie
Samen met Interbeek Support, Culturije en de Sportfederatie organiseert de gemeente in de wijken – ook voor statushouders – activiteiten gericht op talentontwikkeling.